Pensetnik

Pensetnik

Rząd: Perciformes (okoniokształtne)

Rodzina: Chaetodontidae (chetonikowate)

Chelmon rostratus

Gatunek ten występuje od Morza Andamańskiego, przez rejon Indo-Malajski, do Japonii i Wielkiej Rafy Koralowej na Oceanie Spokojnym. Zasiedla przybrzeżne rafy, skaliste brzegi oraz ujścia rzek na głębokościach od 1 do 25 m. Pensetnik pływa samotnie lub parami. Osobniki młode są samotnikami i zasiedlają płytkie wody. Jest dość aktywny i swobodnie pływa, ale spędza także czas ukryty w pęknięciach i szczelinach skalnych, gdzie leży bez ruchu. Nie jest agresywny, ale broni swojego terytorium przed innymi przedstawicielami rodzaju Chelmon. Osiąga niewielkie rozmiary, maksymalna długość całkowita to 20 cm, przy czym w zbiornikach hodowlanych jest znacznie mniejszy. Maksymalny zgłaszany wiek ze środowiska naturalnego wynosił 10 lat, w hodowli natomiast dożywa do 4 lat.

Jego korpus ma kształt tarczy z długim wystającym pyskiem zakończonym małymi ustami. To ze względu na wygląd pyska nosi on nazwę pensetnik. Charakterystyczne jest też jego ubarwienie, na srebrzysto-białym ciele obecne są 4 pionowe pręgi w kolorze żółtym lub pomarańczowym z czarnymi i białymi krawędziami.

U podstawy płetwy grzbietowej znajduje się fałszywe oko z niebieskawo-białym kołem. Ciemne oko ryby jest znacznie mniejsze od fałszywego oka.

Osobniki młode są podobne do dojrzałych, jedynie ich fałszywe oko ma większy rozmiar, a paski są bardziej intensywne. Jest to zwierzę mięsożerne. Używa swojego długiego pyska, aby wydobyć ze szczelin pokarm. Jego dieta opiera się na wieloszczetach, przedstawicielach koralowców takich jak Aiptasia, mięczakach oraz skorupiakach. Pensetnik jest rozdzielnopłciowy i monogamiczny. W trakcie tarła odbywającego się tuż pod powierzchnią wody samica składa jaja, które zapładniane są przez samca. Zapłodnione jaja unoszą się wraz z prądami w toni wodnej. Po wykluciu larwy prowadzą planktoniczny tryb życia.

Ze względu na swój atrakcyjny wygląd pensetnik jest popularną rybą akwariową. Niemniej jest to ryba wymagająca doświadczenia, gdyż trudno utrzymać ją przy życiu w niewoli. Najczęściej sprzedawane są osobniki mniejsze niż 14 cm, osobniki młodociane o długości nie przekraczającej 3 cm są bardzo rzadkie. Pensetnika eksportuje się z Filipin, Indonezji oraz z Australii, przy czym osobniki poławiane w Australii uznawane są za bardziej przystosowane do życia w niewoli, dlatego też osiągają dwukrotnie wyższą cenę. Ma to związek z metodami pozyskiwania osobników ze środowiska naturalnego.

Mimikra – formą obrony przed drapieżnikami

Pensetnik ze względu na swój niewielki rozmiar ciała z łatwością może paść ofiarą większych drapieżników. Podobnie jak inne łagodne ryby, wykształcił on fałszywe oko, które ma zmylić przeciwnika. Fałszywe oko, czyli barwna plamka zlokalizowana na płetwie grzbietowej to forma mimikry, czyli upodabniania się do innych, niebezpiecznych zwierząt. U pensetnika fałszywe oko, które jest znacznie większe od prawdziwego oka ryby, ma za zadanie zmylić drapieżnika co do lokalizacji głowy ryby. Drapieżnik w większości przypadków atakuje głowę, tak, żeby ofiara nie miała już szans ucieczki. W przypadku, gdy drapieżnik uzna fałszywe oko, a co za tym idzie tył ciała ryby, za jej głowę, ryba taka ma szansę ucieczki. Podobną strategię wykorzystuje wiele gatunków ryb morskich, ale również słodkowodnych, np. pielęgnica pawiooka.

Skip to content