Morze Bałtyckie jest specyficznym zbiornikiem wodnym, ze względu na niskie zasolenie wód. W konsekwencji spotkamy w nim jedynie nielicznych przedstawicieli bezkręgowców, a mają oni istotne znaczenie w funkcjonowaniu ekosystemu morskiego. W Bałtyku ich przedstawicielami są m.in. gąbki, jamochłony, wieloszczety, mięczaki, czy też skorupiaki. Bezkręgowce morskie występują zarówno przy powierzchni wody (plankton), jak i na dnie (bentos).
Bezkręgowce są pokarmem dla innych zwierząt, w tym również ryb poławianych komercyjnie. W Bałtyku można znaleźć wiele zależności pokarmowych, które tworzą sieci troficzne. Na przykład małże mogą być pokarmem dla ryb (np. storni) oraz kiełży (niewielkich skorupiaków). Następnie kiełże są zjadane przez większe skorupiaki, ryby i ptaki. Pokarmem dla dorsza jest skorupiak podwój wielki, który żyje w naszym morzu od końca epoki lodowcowej. Wśród bezkręgowców są filtratorzy, którzy wychwytują materię organiczną z wody, tym samym oczyszczając ją. W taki sposób odżywiają się m.in. pąkle, gąbki oraz małże.
Niektóre gatunki bezkręgowców pełnią również ważną rolę w ocenie stanu środowiska morskiego. Są bioindykatorami (organizmami wskaźnikowymi), które swoim zachowaniem informują o wszelkich zmianach czystości wód. Większość bezkręgowców dennych prowadzi osiadły tryb życia, przemieszczając się w obrębie zaledwie kilku metrów lub wcale, więc nie mają możliwości ucieczki od niekorzystnych warunków np. zanieczyszczeń związanych z działalnością człowieka. Wówczas badanie ich stanu zdrowia czy liczebności mówi nam o stanie środowiska, w którym żyją.
Bezkręgowce, jak np. nereida różnokolorowa, bełkaczek i rogowiec bałtycki pełnią bardzo ważną rolę w bioturbacji osadów. Dzięki temu, że zwierzęta te drążą tunele w osadach, użyźniają je i natleniają, co sprzyja utrzymaniu dobrych warunków do życia dla innych organizmów dennych i roślinności.
Bezkręgowce bałtyckie pełnią wiele ważnych funkcji w środowisku morskim, dlatego ważne jest okresowe sprawdzanie ich obecności i stanu zdrowia, co nazywamy biomonitoringiem. Jak bada się bezkręgowce bałtyckie? Jaką rolę pełnią? W 8 odcinku serii „Bałtycki Naukowiec” odpowiedzą na te pytania dr Justyna Świeżak z Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego oraz dr Monika Wiśniewska z Akwarium Gdyńskiego MIR-PIB.
Przed Tobą ÓSMY odcinek pt. „Rola bezkręgowców bałtyckich”, zrealizowany w ramach projektu „Bałtycki Naukowiec”. Projekt obejmuje powstanie cyklu 12 filmów popularyzujących nauki o Morzu Bałtyckim dla dzieci szkolnych. Jest on dofinansowany z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministerstwa Edukacji i Nauki. Do cyklu zapraszamy naukowców oraz osoby związane z tematem oceanografii. Opowiadają o zagadnieniach związanych z Morzem Bałtyckim, swojej pracy, prowadzonych przez siebie badaniach i urządzeniach, których używają do ich realizacji. Projekt realizowany jest przez Akwarium Gdyńskie, będące częścią Morskiego Instytutu Rybackiego – Państwowego Instytutu Badawczego. Patronami projektu są: European Marine Science Educators Association, Fundacja Rozwoju Akwarium Gdyńskiego.
Więcej na temat projektu znajdziesz na: www.akwarium.gdynia.pl Partnerem odcinka 8 pt. „Rola bezkręgowców bałtyckich” jest: Uniwersytet Gdański.